У сярэдзіне лістапада ў Абу-Дабі скончыўся маштабны міжнародны чэмпіянат па робататэхніцы, які аб’яднаў больш за 700 удзельнікаў з 22 краін. У напружанай барацьбе ў адной з ключавых катэгорый, «футбол колавых інтэлектуальных робатаў RoboCup Junior Soccer Lightweight», залатым прызёрам стала каманда Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Студэнты Міхаіл Майструк, Глеб Давідовіч і Уладзіслаў Голік не толькі падняліся на найвышэйшую прыступку п’едэстала, пакінуўшы ззаду зборныя Расіі і Паўднёвай Карэі, але і прадэманстравалі ўнікальную распрацоўку – робата, цалкам створанага сіламі ўніверсітэцкай каманды. Іх перамога стала вынікам бліскучага праграмавання, і доўгага шляху, поўнага бяссонных начэй, імгненных рамонтаў і тактычных азарэнняў.
Шлях беларускай каманды да міжнародных спаборніцтваў па робафутболе стаў прыкладам таго, як настойлівасць, інтэлект і зладжаная праца могуць кампенсаваць сціплае абсталяванне. Іх гісторыя пачалася значна раней за сам турнір.
– Падрыхтоўка канкрэтна да турніру пачалася яшчэ ў ліпені, але варта ўдакладніць, што мы не першы раз удзельнічаем у гэтай катэгорыі, ужо паўтара года, і пабывалі на многіх спаборніцтвах у Беларусі і Расіі, – патлумачыў капітан каманды Глеб Давідовіч.
Намінальна да чэмпіянату RCAP 2025 каманда рыхтавалася з пачатку лета, але, па словах Уладзіслава Голіка, велізарны пласт працы быў выкананы яшчэ раней, уключаючы паспяховае выступленне на адборачным этапе ў Томску, дзе яны занялі трэцяе месца і атрымалі запаветную квоту.
Фарміраванне каманды пачалося ў канцы 2023 года. Як расказаў Глеб, першапачаткова ён заснаваў яе і быў адзіным удзельнікам, але пазней прыцягнуў Міхаіла і Ігара, сваіх аднакласнікаў па Ліцэі імя Ф. Э. Дзяржынскага БДУ. На ролю трэнера запрасілі Уладзіслава, сябра Глеба і вопытнага ўдзельніка спаборніцтваў. Ролі размеркаваліся так: Глеб займаўся разводкай плат і зборкай, Міхаіл – 3D-мадэляваннем і оптыкай, а Ігар – праграмаваннем. Уладзіслаў адзначыў важны прынцып іх аб’яднання:
– Кожны займаўся тым , што ў яго лепей атрымлівалася, аднак усе члены каманды мелі агульнае ўяўленне пра праект: праграміст у выпадку чаго мог скруціць механізм, які выйшаў з ладу, а інжынер-мадэліст адкалібраваць камеру і датчыкі.
Цэнтрам іх жыццядзейнасці стаў мінскі хакерспейс. Міхаіл Майструк апісвае яго як унікальнае месца:
– Напэўна, гэта адно з найлепшых месцаў у Беларусі для любой некамерцыйнай інавацыйнай дзейнасці. Менавіта там праходзілі бяссонныя ночы перад выездам.
Тыповы дзень Міхаіла ў разгар падрыхтоўкі быў вельмі насычаным: прачнуцца, бегчы на пары, затым у хакерспейс, працаваць над праектам, бегчы на апошні трамвай у 0:01, дарога дадому, сон. Істотную падтрымку аказаў факультэт радыёфізікі і камп’ютарных тэхналогій БДУ, які прапанаваў кансультацыі і дапамогу ў пошуку спонсараў.
Нягледзячы на сціплую апаратную частку, дзе платы рабіліся самастойна на фрэзеры, а не заказваліся на вытворчасці, галоўнай сілай каманды стала праграмная начынка і тактыка. Як растлумачыў Уладзіслаў, іх робат адрозніваўся збалансаванай механікай з упорам на прыладу захопу мяча – дрыблер.
– З дапамогай нашага дрыблера мы захоплівалі мяч, адводзілі яго з зоны бачнасці супернікаў, аб’язджалі іх і забівалі галы з павароту. На адладку гэтага механізма і тактыкі сышло больш за год.
Самым напружаным момантам чэмпіянату стаў паўфінал супраць магутнай каманды з Харватыі. Гэта ўскладнялася няштатнай сітуацыяй: непасрэдна перад матчам, як успомніў Глеб, парваліся сіліконавыя ролікі, і іх давялося тэрмінова мяняць. Уладзіслаў так апісаў той матч:
– У першыя 30 секунд матча нам удалося закаціць ім два мячы, але затым на працягу некалькіх хвілін харваты зраўнялі лік. Першы тайм мы скончылі ўнічыю.
Дзякуючы вопыту мінулых спаборніцтваў хлопцы ведалі, што пайсці не так можа абсалютна ўсё, таму з сабой у іх была мабільная майстэрня для абслугоўвання робата і нават невялікі 3D-прынтар. З такім наборам і вопытам цяжкасці не ставілі каманду ў ступар і вырашаліся ў кароткія тэрміны. У перапынку беларускія студэнты змаглі адладзіць тактыку, а ў другім тайме дабіліся перамогі з адрывам у тры галы.
Што тычыцца будучыні, хлопцы плануюць працягваць займацца робататэхнікай. Глеб упэўнены, што іх каманда будзе жыць і ўдасканальвацца. Міхаіл, хоць і сумняваецца ў выбары канкрэтнай прафесіі, адзначае, што RoboCup хутчэй за ўсё застанецца з ім на некалькі гадоў. Уладзіслаў жа бачыць у гэтых спаборніцтвах працяг раней абранага шляху. Сваю кар’еру ён таксама хоча звязаць з робататэхнікай, паколькі лічыць кірунак перспектыўным.
Іх поспех наглядна дэманструе, што сучаснае тэхналагічнае лідарства нараджаецца на стыку фундаментальнай адукацыі, практычнага асяроддзя і моцнай каманды. Гэтая перамога не канчатковы пункт, а ўпэўнены старт. Планы ў каманды грандыёзныя: вучоба, новыя спаборніцтвы і стажыроўкі. Іх гісторыя даказвае, што ў робататэхніцы XXI стагоддзя самы каштоўны рэсурс – веды, настойлівасць і смелыя ідэі.
Марыя КАРКВЕЛІС
