Вялікая Айчынная вайна доўжылася амаль чатыры гады і стала самым буйным узброеным сутыкненнем у гісторыі чалавецтва. Наш народ змагаўся за свабоду і незалежнасць Радзімы. Дарагой цаной дасталася Перамога. Газета “Універсітэт” запускае серыю матэрыялаў “Героі вайны ў нашых сем’ях”. Тут супрацоўнікі БДУ, чые родныя ваявалі на фронце, раскажуць, чаму важна памятаць пра вайну.
І.Храбтовіч. Выпуск камандзіраў-майстроў баявой тэхнікі. 1936 год
Сваёй гісторыяй падзяліўся Аляксандр Храбтовіч, начальнік штаба грамадзянскай абароны БДУ. Яго тата быў снайперам, камандзірам кулямётнага аддзялення, зброевым майстарам. «Практычна ўсю вайну прайшоў на перадавой. У яго былі залатыя рукі. Правёў рамонт дзвюх гармат пад моцным агнём саперніка».
– У дзяцінстве з велізарнай цікавасцю слухаў аповеды бацькі пра вайну. Хоць ён узгадваў той час неахвотна, толькі некаторыя эпізоды, калі зрэдку збіраліся з ветэранамі дома на святы, успаміналі загінулых сяброў, гаварылі пра Вялікую Перамогу.
Мой бацька Іван Герасімавіч Храбтовіч нарадзіўся 26 чэрвеня 1913 г. у Магілёве. Праходзіў службу ў Чырвонай арміі з 1935 г. У наступным годзе прайшоў ваенныя курсы камандзіраў-майстроў баявой тэхнікі. У 1939–1940 гг. удзельнічаў у вайне з Фінляндыяй, там жа атрымаў снайперскае хрышчэнне. Было таксама ўз’яднанне заходніх і ўсходніх земляў Беларусі.
Пасля звальнення з Чырвонай арміі паступіў у Магілёўскі педагагічны інстытут. «Усяго толькі паўгода пажылі мірным жыццём», – са шкадаваннем распавядаў ён.
23 чэрвеня 1941 г. бацька быў ізноў прызваны ў войска, на той момант яму было 28 гадоў. З 15 кастрычніка 1941 г. браў удзел у баях ВАВ на пасадзе камандзіра кулямётнага аддзялення стралковай роты 487 стралковага палка 143 стралковай дывізіі Бранскага фронту. У верасні 1942 г., у адпаведнасці з загадам камандзіра дывізіі па актывізацыі снайперскага руху, перад строем бацьку была ўручана снайперская вінтоўка. Ён амаль год служыў снайперам.
І.Храбтовіч. Студент МГПІ 1946 г.
У яго былі залатыя рукі, мог усё паправіць. Пазней яго паставілі на рамонт зброі, бацька стаў зброевым майстрам дывізіі. У новай якасці ўжо ўдзельнічаў у баях на Курскай дузе ў 1943 г. Практычна ўсю вайну прайшоў на перадавой. Удзельнічаў у абароне Масквы, а канец вайны сустрэў пад Кёнігсбергам (Калінінградам) у маі 45-га. За час ВАВ тройчы быў паранены, адзін раз кантужаны.
Пра подзвігі бацькі гавораць яго ўзнагароды. Быў прадстаўлены да ордэна Чырвонай Зоркі ў 1942 г., у выпісцы з загада адзначаецца: «Тав. Храбтовіч у баях з нямецкімі фашыстамі праявіў сябе смелым валявым камандзірам». А яшчэ ў гэтым жа годзе «за ўзорнае выкананне баявых заданняў камандавання на фронце і выяўленыя пры гэтым доблесць і мужнасць» атрымаў медаль «За баявыя заслугі». За праяўленне ў баі 4 лютага 1943 г. за в. Нова-Фёдараўка і Васіль-Тамашоўка ўзнагароджаны медалём «За адвагу». Выпіска з загада 251 ст. палка 85 ст. дывізіі 2 Прыбалтыйскага фронту: «Узнагароджваецца медалём «За адвагу» зброевы майстар гвардыі старшы сяржант Храбтовіч І. Г. за тое, што ён 16 жніўня 1944 г. у раёне в. Олі Латвійскай ССР правёў рамонт дзвюх гармат пад моцным агнём 
саперніка, тым самым даў магчымасць адбіць дзве контратакі ворага».
Пасля перамогі над фашысцкай Германіяй разам з іншымі салдатамі эшалонам быў накіраваны на Далёкі Усход. Але, даехаўшы да Байкала, яны даведаліся, што Японія капітулявала. У лістападзе 1945 года ён дэмабілізаваўся і вярнуўся ў Магілёў. Бацька ўсё ж скончыў Магілёўскі педагагічны інстытут. Працаваў на розных пасадах у рэдакцыі газеты Магілёва, настаўнікам у школах вобласці (Угольшчына, Свяцілавічы, Бялынічы). Браў удзел у розных мерапрыемствах па навучанні і выхаванні моладзі. Пра гэта гавораць пажоўклыя з гадамі фатаграфіі, дыпломы, граматы і падзякі. Навыкі трапнага стралка захаваліся і ў мірны час. На Другіх рэспубліканскіх стралкова-снайперскіх спаборніцтвах ДТСАРМ БССР у чэрвені 1949 г. ён заняў першае месца і быў узнагароджаны дыпломам першай ступені.
Чэрвень 1949 г. І.Храбтовіч на Другіх рэспубліканскіх стралкова-снайперскіх спаборніцтвах ДТСАРМ БССР.
Я дзень 9 Мая лічу святым. Героі вайны прынеслі нам волю і незалежнасць. Я ганаруся сваім бацькам. Памяць пра яго будзе жыць вечна. Ён ваяваў за Радзіму ў пякельных умовах: і ў спякотнае лета, і ў дажджлівую восень, і ў халодную зіму. Бацька выхаваў мяне патрыётам, вучыў не браць чужога, любіць сваю краіну і заставацца заўсёды чалавекам. У нашай сям’і захавалася адданасць ваеннай справе. Я скончыў ваенную службу ў вайсковым званні палкоўніка, сын таксама ваенны – падпалкоўнік. А ўнук названы ў гонар майго бацькі, свайго прадзеда, Іванам. Цяпер ён другакласнік і таксама хоча працягнуць ваенную дынастыю.
Збірала ўспаміны Алена ЛЯЎШЭНЯ
