“Жанчыны свету ў нацыянальнай вопратцы” — менавіта такая тэматыка выставы, што прайшла ў галоўным корпусе БДУ. Тут было прадстаўлена больш за 50 экспанатаў з розных краін свету. Разам з цэнтрам японскай культуры “Саюз жанчын БДУ” паказаў народныя строі, якія апраналі на шматлікія святы. Падчас выставы можна было даведацца, адкуль увогуле з’явіліся лялькі, якая мода ў розныя эпохі на іх была і чаму такія цацкі мелі вялікую папулярнасць і сярод простага народа, і сярод імператараў.
Цікава, што амаль усе фігуркі належаць нашым супрацоўніцам. А галоўным калекцыянерам з’яўляецца старшыня саюза жанчын БДУ, доктар філалагічных навук, прафесар Ірына Казакова.
“ Мабыць, лялька – гэта самае добрае, самае прыгожае і эстэтычнае ў свеце. І яна заўсёды займала вельмі важнае месца ў гісторыі. Маленькіх прыгажунек сталі рабіць з таго моманту, як у чалавека з’явіўся час на творчасць, – тлумачыць філолаг. – Лялькі нават у нейкай ступені выратавалі людскі род! Замянілі сабой чалавечыя ахвяры, якія прыносілі шматлікім багам. “Абаранілі” ад моцных і страшных стыхій прыроды. Робячы фігуркі бажкоў, ідалаў, чалавек адчуваў сябе больш упэўнена. Нават сусветна вядомая лялька Барбі сваёй дабрачыннасцю колькім хворым дзецям дапамагла!”
Насамрэч, цацкам вельмі шмат гадоў. Самыя першыя, з якімі гулялі дзеці, былі знойдзены ў старажытным Егіпце, у пахавальні маленькага фараона. На працягу стагоддзяў іх рабілі з каменя, з гліны, з дрэва, пап’е-машэ. Цацкі былі выхавальніцамі, суцяшальніцамі для немаўлят. Пасля 16 стагоддзя яны выконвалі ролю манекеншчыц, дэманстравалі самую модную вопратку. Арыстакраты заказвалі такіх мадэляў для сваіх дачок, каб выхаваць ім добры густ.
Калі нараджалася дзіця, у славянскіх традыцыях было прынята рабіць ляльку-абярэг. Маці павінна была стварыць яе без нажніц і без іголкі. Тканіну нельга было рэзаць, нельга было ўкалоць, таму што ў гэты талісман была ўкладзена ўся матчына любоў. Ляльку клалі ў калысачку, каб дзіцятка расло моцным і здаровым.
У абрадавых лялек, у лялек-жаданніц, у лялек-абярэгаў не было твару. Чаму? Таму што лічылі, што калі лялька ўжо вельмі будзе падобная да чалавека, можна наклікаць бяду. А вось у афрыканскіх плямёнах, наадварот, амулетам малявалі вялікія вочы, каб ён даглядаў свайго гаспадара, дапамагаў яму. Прыбіралі лялек заўсёды прыгожа, чым ярчэй будзе апранута, тым больш шчаслівым і радасным будзе жыццё сям’і.
“Слоўнік Ожагава дае такое значэнне слову “лялька”: цацка ў выглядзе чалавека. Але гэта не зусім дакладна. Больш правільнае разуменне гэтага слова першымі далі японцы. Таму нездарма мы разам з цэнтрам японскай культуры адкрылі гэтую выставу. Па-японску “лялька” – гэта вобраз чалавека, – працягвае Ірына Валер’еўна. – Мы вельмі ўдзячныя Тацумі Масака, якая дапамагла нам сабраць гэтую выставу”.
Тацумі Масака, кіраўнік інфармацыйнага цэнтра японскай культуры Мінска расказала пра цудоўнае свята ў Японіі і пра прадстаўленыя экспанаты цэнтра.
“У нас ёсць старадаўняя звычка. 3 сакавіка японцы адзначаюць Дзень дзяўчатак. Таму вось ужо 1000 год існуе традыцыя любавання лялькамі. Мы вельмі рады паказаць вам нашу калекцыю. З цягам часу экзэмпляраў тановіцца ўсё больш і больш, бо японцы дораць нам усё новых і новых лялек.
У Японіі лічыцца, што лялька – гэта сімвал шчасця, здароўя для дзяцей, асабліва для дзяўчатак. А яшчэ будучыя жанчыны з самага ранняга ўзросту вучацца шыць кімано, спачатку маленькія, на пупсаў. Каб ужо дарослай паказваць усё сваё ўменне перад жаніхамі”.
На мерапрыемства завітаў прарэктар па адміністрацыйна-гаспадарчай рабоце кіраўнік грамадскага падраздзялення ўніверсітэта “Белая Русь” Уладзімір Васільевіч Рагавіцкі .
Ён павіншаваў з надыходам вясны і выказаў спадзяванне, што пабачыць выставу яшчэ не раз.
“Я ўпэўнены, што колькасць экспанатаў будзе павялічвацца. Хочацца, каб такія мерапрыемствы сталі сапраўднай традыцыяй. І каб прэзентацыя праходзіла не тыдзень, а месяц ці нават болей”, – дзеліцца ўражаннямі У. В. Рагавіцкі.
На выставу таксама прыйшлі “жывыя лялькі”.
Студэнкі дэманстравалі народную вопратку, спявалі песні, танчылі і чыталі вершы на роднай мове. Гаспадынямі свята былі беларускі. Фальклорна-этнаграфічны гурт “Багач” пазнаёміў з беларускім народным строем, як і калі апраналіся вясковыя дзяўчаты. Студэнткі-іншаземкі Кітая, Туркменістана, Таджыкістана расказавалі пра радзіму і вучылі правільна вітацца.
Пасля мерапрыемства ўсе ахвотныя маглі прыйсці на майстар-клас па вырабе абрадавых лялек.
Таццяна МОРАВА
Відэа:
