У красавіку Інстытут бізнесу і менеджменту тэхналогій БДУ святкуе 20-гадовы юбілей. З гэтай нагоды мы ўзялі інтэрв’ю ў дырэктара ІБМТ – доктара фіз.-мат. навук прафесара Уладзіміра АПАНАСОВІЧА, які з’яўляецца кіраўніком інстытута з дня стварэння.
– Уладзімір Уладзіміравіч, ці думалі Вы ў 1996 годзе, калі ствараўся ў складзе БДУ спецыяльны факультэт перападрыхтоўкі кадраў па менеджменце тэхналогій, што за параўнальна невялікі час ён вырасце ў цэлы інстытут са шматлікімі праграмамі для розных спажыўцоў?
– Мы пачыналі з беларуска-амерыканскага праекта «Праграма па эканоміцы і менеджменце тэхналогій» (ПЭМТ) БДУ і Інстытута эканомікі пры ўніверсітэце Каларада, ЗША. Гэта быў цікавы праект, унікальны для Беларусі – першы сумесны адукацыйны праект з бізнес-школай ЗША. У тыя часы мы наўрад ці задумваліся пра 2016, проста імкнуліся даць тое, у чым мела патрэбу наша краіна і што хацелі атрымаць нашы першыя студэнты.
Інстытут ствараўся па мадэлі заходніх бізнес-школ, калі такія школы адкрываюцца пры буйных універсітэтах. Асноўнай перадумовай узнікнення інстытута паслужыла неабходнасць рыхтаваць спецыялістаў, якія маглі б кіраваць бізнесам ва ўмовах станаўлення рынкавай эканомікі Рэспублікі Беларусь.
Усе выкладчыкі праекта ПЭМТ прайшлі стажыроўку ў ЗША, вярнуўшыся, яны падрыхтавалі арыгінальныя курсы па міжнародных стандартах з выкарыстаннем прыкладаў, якія адлюстроўваюць беларускую спецыфіку. На працягу шасці гадоў выкладанне па праграмах інстытута вялося толькі на англійскай мове.
Пазней праект ПЭМТ даў імпульс першай у нашай краіне праграме МВА, якая на сёння налічвае амаль 800 выпускнікоў, што працуюць у кампаніях розных галін эканомікі Рэспублікі Беларусь.
– ПЭМТ не адзіны сумесны праект інстытута…
– Так, з 1996 па 2016 гады інстытут ажыццявіў некалькі буйных міжнародных адукацыйных праграм.
У 2000 годзе была складзена чатырохгадовая дамова з кампаніяй «Філіпс» пра пачатак сумеснага адукацыйнага праекта – праграму перападрыхтоўкі па спецыяльнасці «Інфарматыка». У рамках дамовы ў ІБМТ БДУ створана адукацыйная праграма па перападрыхтоўцы спецыялістаў у галіне стварэння сучасных праграмных сродкаў для ўбудаваных сістэм. Пасля завяршэння навучання слухачы праграмы праходзілі стажыроўку ў даследчым цэнтры кампаніі «Філіпс» у Эйндховене, Нідэрланды.
З 2006 па 2013 гады працавала сумесная праграма па падрыхтоўцы лагістыкаў, якая стала магчымая пасля падпісання дамовы пра супрацоўніцтва паміж інстытутам і ўніверсітэтам Молдэ (Нарвегія). Выкладанне па праграме вялося на англійскай мове беларускімі і нарвежскімі выкладчыкамі, год навучання праходзіў у інстытуце і год у нарвежскім універсітэце. Слухачы праграмы атрымлівалі дыплом магістра лагістыкі ўніверсітэта Молдэ. Адбылося 6 выпускаў магістраў.
З 2007 года інстытут прызначаны каардынатарам сумеснай беларуска-нямецкай праграмы па падрыхтоўцы кіраўнічых кадраў для эканомікі Беларусі. За гэты час у рамках праекта ўжо прайшлі падрыхтоўку больш за 350 менеджараў, якія прадстаўляюць беларускія прадпрыемствы розных формаў уласнасці.
У дадзены час інстытут распачаў рэалізацыю праграмы двайных дыпломаў з універсітэтам прыкладных навук Кіменлакса (Фінляндыя). З верасня 2015 года пяць студэнтаў інстытута спецыяльнасці «Лагістыка» вучацца ў фінскім універсітэце, у выпадку паспяховага заканчэння навучання студэнты атрымаюць і беларускі, і фінскі дыпломы.
Акрамя сумесных адукацыйных праектаў, інстытут актыўна супрацоўнічае з замежнымі бізнес-школамі, дае студэнтам і слухачам інстытута магчымасць акадэмічнага абмену, удзелу ў міжнародных семінарах і трэнінгах. У наш час у рамках дамоў пра супрацоўніцтва ажыццяўляюцца праграмы абмену паміж інстытутам і ўніверсітэтамі Літвы і Латвіі. Нашы студэнты праходзяць вытворчую і пераддыпломную практыку ў буйных польскіх і прыбалтыйскіх кампаніях.
Міжнароднае супрацоўніцтва заўсёды было і застанецца важным кірункам інстытута. Бо любая прафесійная дзейнасць прадугледжвае выкарыстанне сучасных падыходаў, у тым ліку перадавога міжнароднага досведу. Інстытут актыўна ўдзельнічае ў праграмах выкладчыцкіх акадэмічных абменаў: запрашае выкладчыкаў замежных бізнес-школ для вядзення асобных дысцыплін і чытання гасцявых лекцый, практыкаў міжнароднага бізнесу; прадстаўнікі прафесарска-выкладчыцкага складу інстытута павышаюць кваліфікацыю, вучацца па праграмах магістратуры і аспірантуры ў замежных універсітэтах.
– Інстытут шырока вядомы і першай у нашай краіне праграмай магістратуры па спецыяльнасці «Бізнес-адміністраванне», або МВА. Праграма і сёння цікавая менеджарам і кіраўнікам кампаній нашай краіны. У чым, на Ваш погляд, сакрэт яе поспеху?
– Так, наша праграма з’яўляецца першай класічнай праграмай МВА у Беларусі. Цяпер шматлікія прыватныя навучальныя цэнтры заяўляюць у сваіх прапановах рынку праграму МВА у тым ці іншым фармаце, нават скарочаным ці дыстанцыйным. У адрозненне ад іх, мы строга прытрымліваемся стандартаў навучання праграм МВА, якія перанялі яшчэ напачатку свайго шляху ў амерыканскіх праграм МВА.
Апроч гэтага, сёння інстытут з’яўляецца адзінай у краіне ўстановай вышэйшай адукацыі, якая рэалізуе магістарскую праграму МВА у англамоўным фармаце; з 2014 года і падрыхтоўку па спецыяльнасці першай вышэйшай адукацыі «Бізнес-адміністраванне». Гэтыя праграмы забяспечваюць для нацыянальнай эканомікі падрыхтоўку менеджараў у сферы бізнесу ў адпаведнасці з міжнароднымі стандартамі.
– Цяпер інстытут ажыццяўляе падрыхтоўку па шматлікіх адукацыйных праграмах. Гэта і праграмы вышэйшай адукацыі, і магістратура, і дадатковая адукацыя дарослых. Што аб’ядноўвае гэтыя праграмы?
– Большасць адукацыйных праграм інстытута – гэта праграмы, якія рыхтуюць спецыялістаў для кіравання бізнесам, і не важна якім, дзяржаўным ці прыватным. Менавіта таму сёння інстытут з’яўляецца лідарам бізнес-адукацыі ў Рэспубліцы Беларусь. Бізнес-адукацыя – адмысловая галіна адукацыі, накіраваная на атрыманне патрэбных ведаў і навыкаў, неабходных для практычнай працы па стварэнні, кіраванні і развіцці бізнесу. Да выкладчыцкага складу ўстановы бізнес-адукацыі прад’яўляюцца асаблівыя патрабаванні: выкладчык павінен быць практыкам у сваёй галіне, валодаць як сучаснымі адукацыйнымі тэхналогіямі і методыкамі навучання, так і тэхналогіямі праектнага менеджменту.
– А наколькі вялікі попыт у цэлым на выпускнікоў інстытута? Ці сочыць ВНУ за лёсам сваіх маладых спецыялістаў?
– Зразумела, мы імкнёмся падтрымліваць зваротную сувязь з нашымі студэнтамі і слухачамі. У інстытуце створаны асацыяцыі выпускнікоў, праходзяць сустрэчы, вядзецца анкетаванне. Мы таксама апытваем працадаўцаў, якія атрымалі нашых маладых спецыялістаў і гатовыя ацаніць іх. Гэта дапамагае карэктаваць навучальны працэс і падтрымліваць сувязі з працадаўцамі. Трэба сказаць, што выпускнікі з дыпломам ІБМТ БДУ запатрабаваны на рынку працы, многія з іх ужо маюць уласны бізнес, займаюць высокія кіраўнічыя пасады.
У інстытуце працуе Цэнтр развіцця кар’еры. Тут праводзяцца адмысловыя заняткі і мерапрыемствы, дзе студэнты вучацца пісаць і фарміраваць рэзюмэ, праходзіць выпрабавальныя інтэрв’ю. Інстытут склаў дамовы з буйнымі кампаніямі, адкуль на заняткі запрашаюцца кіраўнікі аддзелаў кадраў, спецыялісты па кіраванні персаналам.
Тут жа збіраецца інфармацыя пра вакансіі, якія студэнты могуць заняць ужо падчас вучобы, нашы выкладчыкі дапамагаюць скласці ахвочым рэзюмэ і нават, калі працадаўца згодны, прыходзяць з імі на сумоўе.
– Інстытут вядомы актыўным выкарыстаннем электронных тэхналогій у адукацыйным працэсе. Якім чынам атрымалася заняць адну з першых пазіцый сярод іншых ВНУ?
– Паспяховасці ўкаранення тэхналогій электроннай адукацыі спрыяла некалькі фактараў. Некаторыя з іх:
•наяўнасць уласнай сістэмы IT-рэсурсаў
•доступ да сістэмы маюць усе студэнты, слухачы, выкладчыкі і супрацоўнікі інстытута
•узровень выкарыстання інтэрактыўных тэхналогій дыстанцыйнага навучання носіць масавы і абавязковы характар
•дзейная сістэма карпаратыўнага навучання выкладчыкаў у галіне ІКТ і тэхналогій электроннага навучання.
– Вы з’яўляецеся старшынёй Асацыяцыі бізнес-адукацыі, у якую ўваходзяць практычна ўсе вядучыя ВНУ краіны, якія прапануюць адукацыйныя праграмы ў галіне бізнес-кіравання. Можа, у Вас ужо склалася ўяўленне пра праблемы бізнес-адукацыі і стратэгіі яго развіцця?
– Станаўленне і развіццё нацыянальнай сістэмы бізнес-адукацыі ў прынцыпе ідзе ў рэчышчы глабальных тэндэнцый, але, на жаль, з адставаннем і часцяком супярэчліва.
Шмат у чым працэс стрымлівае празмерны ўзровень уцягнутасці бізнес-адукацыі ў традыцыйную акадэмічную сістэму вышэйшай адукацыі. У выніку наш кірунак зарэгуляваны мноствам палажэнняў і інструкцый, якія не ўлічваюць спецыфіку гэтага сегмента, а часцяком і наўпрост супярэчаць прызнанаму ў свеце фармату падрыхтоўкі кіраўнічых кадраў.
Не задавальняе нас і сітуацыя з выпускнікамі другой ступені вышэйшай адукацыі – практыка-арыентаванай магістратуры. Сама магістратура была ўведзена Кодэксам аб адукацыі ў 2010 годзе, а вось статус яе выпускнікоў дагэтуль невыразны. Нацыянальнае заканадаўства «не бачыць» адрозненняў пры найманні на працу спецыялістаў з вышэйшай адукацыяй і тымі, хто атрымаў статус магістра.
Паскорыць працэс развіцця бізнес-адукацыі магло б стварэнне на базе нашага інстытута Нацыянальнага інстытута бізнесу, які працуе па міжнародных стандартах. Гэта структура ўзяла б на сябе не толькі функцыі навучальна-метадычнага забеспячэння дадзенага сегмента вышэйшай адукацыі, стварэння і апрабацыі перадавых адукацыйных тэхналогій, падрыхтоўкі выкладчыкаў, але і каардынатара па распрацоўцы дзяржаўнай праграмы падрыхтоўкі кіраўнічых кадраў па прыярытэтных напрамках рынкавай эканомікі.
– Што Вы лічыце галоўным дасягненнем інстытута за 20 гадоў?
– За 20 гадоў паспяховага развіцця інстытут падрыхтаваў для беларускай эканомікі больш чым 12 тысяч спецыялістаў у галіне бізнес-кіравання. Мы выраслі з невялікага міжнароднага праекта з групай магістрантаў у 20 чалавек да інстытута, у якім навучаецца больш за 3 тысячы чалавек. Самае важнае для нас – гэта ўдалыя кар’еры нашых выпускнікоў, іх устойлівы прафесійны рост і развіццё.
Гутарыла
Таццяна ЗАЙКОЎСКАЯ
Відэа тут
