Алена Бабкіна і студэнты А. Шантора, Т. Пацапня і А. Сялюн на конкурсе па праве ЕАЭС у Расійскай акадэміі правасуддзя ў Маскве
Сёння праект «Новы погляд» распавядзе пра загадчыцу кафедры міжнароднага прыватнага і еўрапейскага права Алену БАБКІНУ.
Яе навуковае званне – дацэнт. Спецыяльнасць кафедры лідзіруе ў рэйтынгу прахадных балаў у краіне.
З ёй пагаварылі пра прафесійныя сакрэты, асаблівасці арганізацыі працы на кафедры – пра трэніровачныя суды, дысцыпліны на англійскай мове, дыстанцыйную магістратуру. А таксама пра тое, як зрабіць навучанне яшчэ лепшым.
Спалучаць выкладанне з практыкай
Алена Бабкіна студэнцкія гады правяла на кафедры міжнароднага права на юрыдычным факультэце, тут жа вучылася ў аспірантуры. У 2000 г. з кафедры міжнароднага права, якая ўжо знаходзілася на факультэце міжнародных адносін, была вылучана кафедра міжнароднага прыватнага і еўрапейскага права. З гэтага часу Алена Бабкіна засталася працаваць ва ўніверсітэце. Праз пару гадоў абараніла дысертацыю, атрымала званне дацэнта.
Паралельна з выкладчыцкай дзейнасцю займалася практыкай, працавала ў Эканамічным судзе СНД, у Судзе Еўразійскай эканамічнай супольнасці і Судзе Еўразійскага эканамічнага саюза.
І сёння з’яўляецца арбітрам Міжнароднага арбітражнага суда пры Беларускай гандлёва-прамысловай палаце, прызначана ад Беларусі арбітрам Міжнароднага цэнтра па ўрэгуляванні інвестыцыйных спрэчак, які размяшчаецца ў Вашынгтоне.
– У маім разуменні ідэальны выкладчык – гэта той, хто ведае тэорыю і разумее, як яна працуе на практыцы, – лічыць Алена Васільеўна. – Толькі тады ты становішся тым спецыялістам, які можа даць студэнту максімум па сваім прадмеце. Безумоўна, патрэбныя стажыроўкі за мяжой па нашым навуковым кірунку. У свой час я стажыравалася ў Галандыі ў Акадэміі міжнароднага права і ў Ін-стытуце ASSER, у Інстытуце Макса Планка ў Германіі, Міжнародным інстытуце ўніфікацыі прыватнага права ў Італіі.
Алена Васільеўна ўпершыню ўзначаліла кафедру яшчэ 10 гадоў назад. У 2012 годзе сышла са штата ўніверсітэта працаваць у суд. Амаль 6 гадоў працавала ў БДУ на грамадскіх пачатках. Сёлета ў верасні вярнулася на пасаду і ўзялася за напісанне доктарскай дысертацыі.
Вышэйшая матэматыка ў юрыспрудэнцыі
Алена Васільеўна з сям’і ўрачоў, але яшчэ ў малодшых класах вырашыла, што не пойдзе па бацькоўскіх слядах, а стане юрыстам. Студэнткай, на лекцыях прафесара Людмілы Васільеўны Паўлавай, зразумела, што ёй цікава ў далейшым паглыблена вывучаць міжнароднае права.
Загадчыца кафедры займаецца праблематыкай міжнароднага прыватнага права (МПП). Гэта комплексная сістэма разглядае пытанне вызначэння права, якое будзе прымяняцца, калі сутыкаецца некалькі нацыянальных сістэм. Напрыклад, права якой дзяржавы павінна рэгуляваць здзелкі з замежнікамі і іншае.
– МПП завуць вышэйшай матэматыкай юрыспрудэнцыі, – адзначае яна. – Тут вельмі шмат усяго звязана – цывілістыка, сямейнае, міжнароднае публічнае права, еўрапейскае, банкаўскае права і іншыя галіны. Гэта складаныя прававыя пытанні, якія патрабуюць комплекснага падыходу. У выніку на кафедру звяртаюцца з запытамі пра тое, як тыя ці іншыя адносіны павінны быць урэгуляваны з навуковага пункта гледжання.
Таксама яна кіруе студэнцкім клубам Group of Private International Law Development. Тут удзельнікі рыхтуюць даклады, параўноўваюць беларускае заканадаўства пра МПП з замежнымі нарматыўнымі прававымі актамі, аналізуюць магчымасці, якія вынікаюць з членства Беларусі ў міжнародных арганізацыях. Юрысты-практыкі выступаюць з семінарамі па пытаннях прававога рэгулявання, напрыклад, прыватнаправавых аспектах даследавання космасу, асаблівасцях ужывання смарт-кантрактаў і крыптавалют.
Сёлета яна пачала выкладаць дысцыпліну «Еўрапейскае міжнароднае прыватнае права» на англійскай мове. Выкладанне на замежнай мове на кафедры не рэдкасць – у рамках навучання на бакалаўрыяце і ў магістратуры пяць дысцыплін чытаюцца на замежнай мове. Часам для чытання лекцый прыцягваецца visitor professor з-за мяжы. Як адзначае загадчыца, у студэнтаў факультэта добры ўзровень ведання мовы, яны прыходзяць вучыцца ўжо з пэўнай базай, бо паступіць на ФМА не так лёгка. Па яе словах, поспехі студэнтаў натхняюць на далейшую працу. Найлепшая ўзнагарода для выкладчыка – бачыць развіццё сваіх вучняў і іх жаданне вучыцца.
Прыярытэты кафедры
Калектыў кафедры складаюць 20 выкладчыкаў, уключаючы сумяшчальнікаў. Яны дапамагаюць студэнтам засвоіць грамадзянскае, міжнароднае прыватнае, сямейнае, еўрапейскае, міжнароднае медыцынскае, банкаўскае, міжнароднае інвестыцыйнае права, грамадзянскі і гаспадарчы працэс і іншыя прадметы.
Калектыў кафедры міжнароднага прыватнага і еўрапейскага права
– Гэта кола дысцыплін, якое дазваляе падрыхтаваць спецыяліста, які зможа забяспечваць прававое суправаджэнне знешнеэканамічнай дзейнасці юрыдычнай асобы, – робіць акцэнт Алена Васільеўна. – Некаторыя дысцыпліны выкладаюць юрысты-практыкі, бо практыка-арыентаванасць – гэта прыярытэт кафедры.
Навучальная літаратура – «залаты запас» кафедры. Тут быў нядаўна выдадзены навучальны дапаможнік па еўрапейскім праве, таксама падрыхтаваны да выдання першы ў Беларусі калектыўны падручнік па агульнай частцы міжнароднага прыватнага права. Абодва з грыфам Міністэрства адукацыі Беларусі.
Нядаўна на кафедры падрыхтавалі да выдання першы ў краіне калектыўны падручнік па агульнай частцы міжнароднага прыватнага права
Апошні выкладчыкі рыхтавалі на працягу многіх гадоў, некалькі разоў тэкст дапаможніка актуалізаваўся з прычыны змены заканадаўства і з’яўлення міжнародна-прававых трэндаў. У хуткім часе пачне камплектавацца матэрыял для другога і трэцяга тома падручніка па міжнародным прыватным праве. Раней убачылі свет навучальныя дапаможнікі па міжнародным банкаўскім праве (аўтар – старшы выкладчык Н. Ю. Газдзюк) і навучальны дапаможнік па праве інтэлектуальнай уласнасці (аўтар – дацэнт А. Б. Леановіч).
Кафедра выпускаючая, рыхтуе студэнтаў спецыяльнасці «Міжнароднае права» па дзвюх з трох спецыялізацый: «Міжнароднае прыватнае права» і «Еўрапейскае права». Варта вылучыць, што апошнія гады названая спецыяльнасць у лідарах у рэйтынгу прахадных балаў у краіне. Вучыцца тут цікава, але не проста. Аднак студэнты вытрымліваюць высокія патрабаванні, якія прад’яўляюцца да навучання юрыстаў-міжнароднікаў.
– Аднак калі ты паспяховы ў вучобе і знаходзішся ў топе рэйтынгу, то з працаўладкаваннем цяжкасцяў не ўзнікае. Нашы выпускнікі размяркоўваюцца ў дзяржаўныя органы: міністэрствы юстыцыі, замежных спраў, Нацыянальны цэнтр заканадаўства і прававых даследаванняў, а таксама міжнародныя арганізацыі: Прадстаўніцтва ААН, Эканамічны суд СНД, Суд Еўразійскага эканамічнага саюза, – каментуе загадчыца кафедры. – Таксама гэта буйныя юрыдычныя фірмы. Ад выпускнікоў прыходзяць падзячныя лісты за атрыманую адукацыю, якая, па іх меркаванні, не горшая, чым у іншых краінах. Прыемны факт запатрабаванасці: нашы выпускнікі нават ва ўмовах цвёрдай канкурэнцыі ў прафесіі знаходзяць добрыя працоўныя месцы. Значыць, усе мы – выкладчыкі кафедры – робім добрую і патрэбную справу.
Погляд на навучанне
– Мы развіваемся па шляху практыка-арыентаванасці, – кажа загадчыца кафедры. – Мы даём усе магчымасці для таго, каб выпускнік выдатна арыентаваўся на працоўным месцы. Нашы студэнты ўдзельнічаюць у конкурсах, якія дапамагаюць ім праверыць свае навыкі ў канкрэтных сітуацыях.
Спецыфіка навучання на ФМА – падрыхтоўка каманд для ўдзелу ў міжнародных moot-court, ці так званых трэніровачных судах. Гэта інсцэніроўка судовых працэсаў у міжнародных судах ці міжнародных камерцыйных арбітражах па розных кірунках. Ствараецца фабула справы, студэнты прадстаўляюць розныя бакі працэсу. Часта выпускнікі, якія раней удзельнічалі ў конкурсах, зараз самі трэніруюць каманды.
– Хачу падзякаваць настаўнікам, якія гатовыя выдаткоўваць асабісты час на падрыхтоўку студэнцкіх каманд. Гэта выдатны трэнінг для студэнтаў, – распавядае Алена Васільеўна. – Яны бачаць, як працуе суд, як рыхтуюцца прававыя пазіцыі, разумеюць, што кожную справу трэба разглядаць пад розным вуглом. Апроч гэтага, часта выступленні праходзяць на замежнай мове, што становіцца добрай практыкай у мове спецыяльнасці, а таксама ў прамоўніцкім майстэрстве.
«Алея славы»
«Мут корты» – гэта выклік, запыт асобаснага росту, атрыманне навыкаў працы ў камандзе, адказнасць. Сёлета мы з дапамогай «ветэранаў мутаўскага руху» зрабілі «Алею славы» – фатаграфіі ўдзелу нашых студэнтаў у розныя гады ў розных конкурсах. Будзем пашыраць гэту алею новымі поспехамі.
Так, нядаўна каманда (студэнты А. Шантора, Т. Пацапня, А. Сялюн), якую рыхтавала Алена Васільеўна, на конкурсе па праве ЕАЭС у Расійскай акадэміі правасуддзя ў Маскве атрымала годныя ўзнагароды. «Справа пра вецер»: інсцэніроўка працэсу ў Судзе Еўразійскага эканамічнага саюза пра парушэнне дзяржавай умоў дамовы пастаўкі ветранай энергіі і права Саюза. Каманда факультэта стала віцэ-чэмпіёнам і атрымала званне найлепшага аратара фіналу конкурсу. Віншуем!
Акрамя гэтага на кафедры ўдасканальваецца магістратура. Летась распрацаваны новы двухгадовы навучальны план. Да таго ж у гэтым навучальным годзе падрыхтаваны план англамоўнай магістратуры, яна будзе арыентавана на замежнага спажыўца.
– Мы паспрабуем зрабіць яе дыстанцыйнай, бо на сёння гэта запатрабаваны метад навучання. У планах – стварэнне каля 15-20 дысцыплін, для кожнай неабходна падрыхтаваць якасную абалонку, – працягвае яна.
Як разважае Алена Бабкіна, усе веды, якія дае ўніверсітэт, неабходныя для жыцця і прафесіі:
– Мая парада – вучыцца, вырашаць задачы, якія ставяць выкладчыкі, выкарыстоўваць дадатковыя рэсурсы, каб глыбей пагрузіцца ў тыя пытанні, якія цікавяць.
