Любая хвароба прыносіць чалавеку і яго блізкім пакуты, гэта заўсёды выпрабаванне на трываласць. Але, нягледзячы на гэта, яна адначасова можа быць і прычынай, па якой чалавек змяняе сваё стаўленне да сябе і навакольнага свету.
Свядома ніхто не хоча хварэць, а вось падсвядома… Хвароба дае магчымасць атрымаць “другасныя выгады”, бо падсвядомасць заўсёды абараняе нас ад любой пагрозы. А вось якімі метадамі яна гэта ажыццявіць, ніхто не можа прадбачыць. Другасныя выгады – гэта тое, што ўтрымлівае чалавека ў тым праблемным стане, у які ён трапіў.
Боязь сямейных канфліктаў ці канфліктаў з начальствам прыводзіць да гіпертаніі. 
Такія людзі душаць у сабе гнеў, лютасць, а ўсе іх нявыказаныя эмоцыі выліваюцца ў сур’ёзнае захворванне. Ціск разбуральных эмоцый прыводзіць да павышанага ціску крыві. Дрэнны зрок дае магчымасць заплюшчыць на штосьці вочы, проста не бачыць таго, што не падабаецца. Болі ў спіне, у шыі, у суставах могуць мець у аснове нежаданне займацца нейкай працай ці штосьці рабіць. З дапамогай пераядання чалавек перакладае праблему з эмацыйнай катэгорыі ў фізічную. Аб’еўся – стала ўжо фізічна дрэнна, і ўжо не да першаснай праблемы. І гэтак далей, пералічваць можна бясконца.
У некаторых краінах людзі атрымліваюць дапамогу па інваліднасці з-за дэпрэсіі, чалавеку цяжка пераадолець бар’ер і пачаць хадзіць на працу, здзяйсняць актыўныя дзеянні, таму што ў яго адбяруць дапамогу. Школьнік не ходзіць у школу з-за хранічнай прастуды, таму што ён такім чынам пазбягае цяжкасцяў з навучаннем ці зносінамі з аднагодкамі.
Хвароба дае чалавеку ўвагу і клопат з боку яго родных. Пад яго падладжваюцца, імкнуцца яму дагадзіць і палегчыць яго становішча.
Хворым людзям усё прабачаюць, вызваляюць іх ад шматлікіх абавязкаў. У гэтым выпадку празмерная апека блізкіх стварае ўмовы для таго, каб чалавек не прыкладваў максімум высілкаў у барацьбе за сваё акрыянне, а перакладаў адказнасць на плечы сваякоў і ўрачоў. Такія пацыенты працягваюць доўга хварэць, каб іх шкадавалі і надавалі ім шмат увагі. Усё гэта памяншае іх шанцы на вяртанне да актыўнага жыцця ў грамадстве.
Часцяком захворванне дапамагае пазбегнуць сітуацый, у якіх неабходна прымаць складаныя рашэнні ці браць адказнасць на сябе. “Я хворы і ў дадзены момант не здольны прымаць якія-небудзь рашэнні…”.
І наадварот, многія пацыенты праз хваробу пачынаюць па-іншаму ўспрымаць сваё жыццё, стаўленне да блізкіх, г. зн. адбываецца пераацэнка каштоўнасцяў. Такія людзі пераадольваюць сваю хваробу і становяцца апорай для іншых людзей.
Але любое цяжкае захворванне – гэта занадта высокі кошт, каб з яго дапамогай вырашаць свае жыццёвыя цяжкасці. Таму адной са шматлікіх задач, якія стаяць перад псіхолагам і пацыентам, з’яўляецца ўсведамленне таго, што можа даваць хвароба дадзенаму пацыенту, якія ўстаноўкі дапамагаюць у барацьбе за акрыянне, а якія перашкаджаюць.
Як жа вырашыць дадзеную праблему? Неабходна сумленна адказаць сабе на наступныя пытанні:
Якую выгаду я атрымліваю ад хваробы?
Што я чакаю ад сваіх родных у сувязі з хваробай?
Якімі справамі я магу не займацца ў дадзены момант?
Якія праблемы я адкладаю на потым?
І нарэшце, самае важнае – якімі іншымі шляхамі, акрамя хваробы, я магу атрымаць жаданае?
Сумленныя адказы на гэтыя пытанні самому сабе дазволяць вам выйсці на новы ўзровень усведамлення і пдолець хваробу. Бо калі выгады і ўвагу можна атрымаць іншым шляхам, ці варта хварэць?!
Наталля Георгіеўна ГУРАВА, урач-псіхатэрапеўт установы аховы здароўя “Гарадскі клінічны псіхіятрычны дыспансер”
Кантактны тэлефон 262 36 42
